Jaki procent swoich dochodów powinieneś przeznaczać na oszczędzanie i inwestowanie?
Pytanie o idealny procent dochodów przeznaczanych na oszczędzanie i inwestowanie to jedno z najczęściej zadawanych pytań w świecie finansów osobistych. Niestety, nie ma jednej magicznej liczby, która pasowałaby do każdego. Twoja zdolność i konieczność oszczędzania zależy od wieku, wysokości dochodów, miejsca zamieszkania i, co najważniejsze, Twoich celów finansowych. Istnieją jednak złote zasady i popularne metody budżetowania, które dają solidne ramy do zbudowania trwałej stabilności finansowej. Pokażę Ci, od jakiego minimum powinieneś zacząć i jak optymalizować swoje oszczędności, aby osiągnąć wolność finansową szybciej.
Złota zasada 50/30/20: punkt startowy
Najbardziej popularnym i uniwersalnym modelem, szczególnie polecanym osobom zaczynającym świadome zarządzanie budżetem, jest zasada 50/30/20. Daje ona jasny podział Twojego dochodu netto:
- 50% – Potrzeby (Needs): Ta część powinna pokrywać stałe, niezbędne wydatki, takie jak czynsz/rata kredytu, rachunki, jedzenie, transport i ubezpieczenia.
- 30% – Chcenia (Wants): To są wydatki, które poprawiają jakość życia, ale nie są absolutnie konieczne (wyjścia do restauracji, wakacje, subskrypcje, nowe ubrania).
- 20% – Oszczędności i Spłata Długu (Savings & Debt): Ten segment jest kluczowy. Obejmuje on zarówno budowanie funduszu awaryjnego i inwestowanie, jak i spłatę długu konsumpcyjnego (karty kredytowe, pożyczki).
Jeśli potrafisz zmieścić swoje oszczędności i inwestycje w tych 20% dochodu, jesteś na bardzo dobrej drodze do stabilności finansowej.
Poziom optymalny: celuj wyżej niż minimum
Choć 20% to świetny start, eksperci finansowi często zachęcają, by, jeśli tylko pozwalają na to Twoje dochody, celować wyżej. Im większy procent przeznaczasz na inwestowanie, tym szybciej zadziała efekt procentu składanego i tym krótszy będzie Twój czas pracy do emerytury.
| Procent Oszczędności | Potencjalny Czas do Emerytury (Przy Stopie Zwrotu 5%) |
|---|---|
| 10% | Ponad 50 lat |
| 15% | Około 40 lat |
| 20% | Około 37 lat |
| 30% | Około 28 lat |
| 50% | Około 17 lat |
Pamiętaj, że powyższe dane są tylko szacunkowe i zależą od stopy zwrotu i aktualnych zarobków.
Oszczędzanie 30% i więcej to poziom, do którego dążą osoby, które marzą o wolności finansowej w wieku 40-50 lat (ruch FIRE – Financial Independence, Retire Early).
Dostosowanie procentu do twoich celów finansowych
Twój idealny procent zależy od priorytetów i etapu życia:
1. Priorytet: Spłata długu złego (karty kredytowe, pożyczki)
Jeśli masz wysokie, oprocentowane długi konsumpcyjne, 100% kwoty przeznaczonej na oszczędności powinno iść najpierw na ich szybszą spłatę. Oprocentowanie długu (np. 15-20%) jest niemal na pewno wyższe niż to, co zarobisz na bezpiecznej inwestycji. Priorytetem jest eliminacja długu.
2. Priorytet: fundusz awaryjny i wkład własny
Zanim zaczniesz inwestowanie na giełdzie, upewnij się, że masz fundusz awaryjny na 3-6 miesięcy życia (na wypadek utraty pracy lub nagłej choroby). Dopiero później przeznacz część środków na zgromadzenie wkładu własnego na hipotekę. Te pieniądze powinny być trzymane na bezpiecznych, wysoko oprocentowanych lokatach lub kontach oszczędnościowych.
3. Priorytet: budowanie majątku (inwestowanie)
Po spłaceniu długu i zbudowaniu funduszu awaryjnego, cała kwota z Twojego procentu powinna trafiać na portfel inwestycyjny (np. ETF-y, akcje), aby w pełni wykorzystać procent składany.
Jak zacząć? Automatyzacja (Pay Yourself First)
Najważniejszy trik nie dotyczy procentu, lecz dyscypliny finansowej. Wprowadź zasadę „Zapłać Najpierw Sobie”:
- Ustal procent, z którym czujesz się komfortowo (np. 20%).
- Ustaw stały przelew w banku, który automatycznie przesyła ten procent na Twoje konto inwestycyjne lub oszczędnościowe natychmiast po otrzymaniu pensji.
- Zarządzaj pozostałymi 80% dochodu. Dzięki temu, niezależnie od impulsów, Twoje oszczędności rosną w pierwszej kolejności.
Większość ludzi nie oszczędza tego, co im zostało po wydatkach, lecz wydaje to, co im zostało po oszczędzeniu. Zacznij od 20% i regularnie, co roku, podnoś ten procent o 1-2%, aż osiągniesz swój poziom optymalny.
Autor: Przemysław Błaszczyk